Prostota jest wszystkim

O roli balkonów w budynkach mieszkalnych można opowiadać długo. Opowieść wypadałoby zacząć od Julii, Romea i balkonu, pod którym odbyła się jedna ze słynniejszych scen miłosnych w historii literatury (ale także kultury masowej, bo to przecież między innymi ów balkon, pod którym stał Leonardo di Caprio przyczynił się do nominacji do Oscara za najlepszą scenografię w 1997 roku).

„ZWYKŁY” BALKON

Od XVI w., kiedy balkony pełniły głównie funkcję reprezentacyjną - nastąpiły zarówno w sposobie ich użytkowania jak i konstrukcji poważne zmiany. Podstawowa spowodowała, że obecnie wykonuje się je głównie w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych, w których stanowią najprostszy sposób na kontakt mieszkańców ze światem zewnętrznym. Nie służą więc do tego, żeby jak najkorzystniej zaprezentować stojącego na balkonie, przeciwnie - to raczej jemu mają zapewnić jak najlepsze wrażenia estetyczne, osłaniając jednocześnie nieco przed zbyt wścibskimi oczami postronnych obserwatorów. Powinny więc zapewniać komfort i niezbędne minimum prywatności, a jednocześnie możliwie atrakcyjny widok. Jakby tych zmian było mało, w międzyczasie przydarzył się również modernizm, twierdzący ustami jednego ze swoich prekursorów, Adolfa Loosa, że ornament jest zbrodnią. Architekci wzięli to zdanie bardzo poważnie i z niewielkimi jedynie odstępstwami pozostają mu wierni do dziś.

Efekty możemy prześledzić na przykładzie dwóch osiedli: Wille Lazurowa na warszawskim Bemowie i Zielone Patio w podwarszawskim Pruszkowie. Różni je wiele, zaczynając od skali (kameralne, pięciokondygnacyjne budynki w Warszawie i znacznie większa, sięgająca dwunastu kondygnacji typowo miejska zabudowa Pruszkowa o silnie wertykalnym układzie) i urbanistyki, kończąc zaś na estetyce. W obu jednak założeniem w kształtowaniu elewacji była szlachetna prostota.

ELEWACJA CZYLI PIĘKNA ARCHITEKTURA

Głównymi elementami budującymi wyraz architektoniczny obiektów są kolory i faktury płaszczyzn fasadowych, wykonane za pomocą produkowanych przez Siniat płyt włóknocementowych Bluclad . Tu pojawia się pierwszy problem z balkonami. Aby nie stracić efektu, ich płyty czołowe powinny być doskonale zlicowane z fasadą. Dodatkowo dla zachowania atrakcyjnych proporcji również ich grubość nie powinna być zbyt mała. Do tego wszystkiego niepożądane są również wszystkie elementy konstrukcji nośnej widoczne pod płytą. Tu wszędzie także pomogła płyta Bluclad mocowana do podkonstrukcji nośnej. Dzięki takiemu rozwiązaniu w lekki i prosty sposób zarówno uzyskano optyczną “masę” płyt balkonowych, jak i wyrównano i opracowano ich sufity. Tyle podobieństw. A różnice?

MÓJ BALKON – SPOKÓJ I PRYWATNOŚĆ

Jak już wspominaliśmy Wille Lazurowa to zespół kameralnych obiektów o niewielkiej skali. Pasy balkonów na ich elewacjach tworzą bardzo wyraźny horyzontalny podział, dodatkowo podkreślający tą niezbyt dużą wysokość. Jednocześnie przechodnie mają wgląd w zasadzie w całą ich głębokość. Bardzo ważny był więc taki sposób wykończenia powierzchni czołowych i dolnych, aby nic nie burzyło wrażenia spokoju i przytulności. Ważna była więc możliwość niemal dowolnego kształtowania proporcji tych elementów (tu bardzo przydała się możliwość mocowania płyt Bluclad do dodatkowej podkonstrukcji). Niezwykle istotne było także bardzo delikatne opracowanie pozostałych detali, takich jak balustrady. Ich szklane tafle na bardzo subtelnej, nieco wycofanej konstrukcji (łącznie z pochwytem) są niemal niewidoczne.

BALKONY JAKO KOMPOZYCJA

Projektanci Zielonego Patio mieli zupełnie inny pomysł na architekturę. Wynikał on zarówno z uwarunkowań urbanistycznych, jak i parametrów działki - dużo mniejszej, bardziej zwartej, wymuszającej wyjście w górę. Aby jednocześnie nawiązać do otaczającej zabudowy zdecydowano się na układ trzech brył: najniższej, o wyraźnie poziomym układzie i dwóch pionowych o zróżnicowanych wysokościach. W kompozycji dwóch z nich pierwsze skrzypce grają właśnie balkony. Mocno podkreślają poziomą artykulację najniższej i stanowią pewnego rodzaju przejście między kierunkami w średniej. Gładkie poziome płaszczyzny wykonane z zastosowaniem płyt Bluclad w ogóle stanowią bardzo charakterystyczny punkt tej kompozycji. Prócz podbić płyt balkonowych jest to także podcięcie pierwszej kondygnacji, doskonale ocieniające piesze przejście i okna mieszkań parteru, a także zadaszenia nad balkonami najwyższej kondygnacji. W założeniu wszystkie one miały być gładkimi płaszczyznami, bez dodatkowych załamań i elementów konstrukcyjnych.

Prostota jest wszystkim.